maandag, juli 16, 2012

Raad van State

Wat voor ernstige declaraties zijn er gedaan en goed gekeurd die het daglicht niet kunnen verdragen en bij wie horen deze gedragingen. Is er strafrechter… more»

zondag, juli 15, 2012

'Stop de dodelijke marketing van de farmaceutische industrie' - opinie - VK

Door: OPINIE - Hans van der Linde − 15/07/12, 14:34
© Thinkstock.

vk opinie Veel medicijnen zijn onbewezen effectief en veilig op lange termijn. Toch slikken miljoenen mensen ze. Wie treft blaam?, vraagt huisarts Hans van der Linde zich af.

GlaxoSmithKline (GSK) betaalt 3 miljard dollar voor misdadige verkooppraktijken (de Volkskrant, 4 juli). Het was niet de eerste afkoopsom. Het bloedsuikerverlagende middel Avandia kostte duizenden mensen het leven. GSK verzweeg bijwerkingen en het verdween in 2010 van de markt. Het gedrag van andere pillenfabrikanten is niet veel beter. De farmaceutische industrie heeft terecht een reputatie van meedogenloos winstbejag. De vraag is of ook anderen blaam treft.

Bij deze schandalen blijft de rol van overheden en artsen sterk onderbelicht. Overheden zijn verantwoordelijk voor toelating van medicijnen en artsen voor voorschrijven. Daarmee is veel mis en wij leren er niet van. Hoe komt het dat mensen onvoldoende worden beschermd tegen dodelijke marketingpraktijken? Het antwoord luidt dat al deze affaires zijn terug te voeren op de toelating van geneesmiddelen zonder bewijs van veiligheid en effectiviteit op lange termijn en dat artsen zich dat te weinig realiseren.

In de pen
Het gaat steevast om nieuwe geneesmiddelen, gepatenteerd en duur. Die lucratieve geneesmiddelen moeten zo snel mogelijk 'in de pen' van artsen, omdat het patent na vijftien jaar verloopt. Van een nieuw medicijn kennen we nooit de veiligheid en effectiviteit op lange termijn. Alleen langlopende onderzoeken geven daarover uitsluitsel, maar die zijn niet vereist. Intensieve marketing zorgt ervoor dat meteen miljoenen mensen het middel slikken. Keer op keer leidt dat tot catastrofen. Dat is overbekend, maar overheden falen jammerlijk bij het aanscherpen van toelatingseisen.

Voor preventieve geneesmiddelen geldt dit nog sterker. Kerngezonde mensen gebruiken deze medicijnen omdat ze een risicofactor hebben: bijvoorbeeld verhoogde bloeddruk of te hoge cholesterol- en glucosewaarden. Het is een immense markt, want er zijn veel gezonde mensen. Voor toelating van preventieve geneesmiddelen hoeft niet te worden aangetoond dat mensen er langer door leven. Het verlagen van een risicofactor volstaat, ongelooflijk maar waar. Eraldin verlaagde de bloeddruk, Lipobay het cholesterol en Avandia de suikerwaarden. In korte tijd slikten miljoenen mensen die middelen en overleden tienduizenden door bijwerkingen. Volgens Amerikaanse onderzoekscommissies alleen al 47 duizend mensen door Avandia. Liefst 80 procent van de Amerikaanse diabeten slikte Avandia. In Nederland 8 procent.

Remedie
De remedie is duidelijk. Niet meteen miljoenen mensen een nieuw middel voorschrijven, maar eerst met langlopende onderzoeken de veiligheid en effectiviteit op harde eindpunten, zoals dood, bewijzen. Artsen vertrouwen er echter op dat het wel goed zit. Overheden vinden het moeilijk om uit de pas te lopen met andere landen. En patiënten zijn gerustgesteld door bijvoorbeeld hun dalende bloeddruk.

Intussen zijn nieuwe schandalen in de maak. De opvolgers van Avandia bijvoorbeeld. Met veel marketinggeweld worden artsen momenteel geïndoctrineerd. De middelen zijn onbewezen effectief en veilig op lange termijn. Het Nederlands Huisartsen Genootschap adviseert deze middelen niet voor te schrijven. Toch worden ze inmiddels net als Avandia wel voorgeschreven door internisten. Wie deze middelen slikt, moet weten dat de bijwerkingen onvoldoende bekend zijn en dat we niets weten over de effectiviteit op lange termijn. Je kunt er langer door leven, maar ook korter.

Hans van der Linde is huisarts.